Wino Włoskie

Włosi to prawdziwi wirtuozi życia! Na południu tworzą aromatyczne trunki pełne słońca i owoców. Nie stronią też od beczki, ale ciężko oprzeć się włoskim krągłościom. Tymczasem w północnej części kraju otulonej górami wytwarzają surowsze wina z leśnym sznytem i wyraźną mineralnością. Ponadto swoją gościnnością, pachnącą pizzą i świeżymi owocami morza potrafią uczynić z życia prawdziwe la dolce vita, czyli słodkie życie!

Włochy znajdują się w czołówce światowego eksportu wina, choć co roku prześcigają się ze swoim sąsiadem – Francją. Jeśli chodzi o wielkość, bez wątpienia są najpotężniejszym producentem wina na świecie – mają ok. 702 h upraw winogron. Historia produkcji wina sięga tu 3 tysiące lat wstecz. Pierwszymi regionami winiarskimi stały się Apulia, Toskania i Sycylia za sprawą Greków i Etrusków. Jednak to Rzymianie posadzili winorośl niemal w całej Europie. Zabawny jest fakt, że mapa współczesnych upraw winorośli prawie pokrywa się z granicami ówczesnego Cesarstwa Rzymskiego. 

Włochy leżą na półwyspie Apenińskim i znajdują się pod wpływem klimatu śródziemnomorskiego. Jako że w ich północnej i południowej części znajdują się w przewadze tereny górzyste a w centralnej nizinne – warunki atmosferyczne i terroir są tu bardzo zróżnicowane. Podziały klimatyczne i kulturowe przyczyniły się do powstania autonomicznych krain winiarskich o unikatowej charakterystyce. Do najpopularniejszych regionów, mających również powodzenie turystyczne, należą: Toskania, Apulia, Sycylia, Piemont i Veneto. Zacznijmy od góry!

Najbardziej prestiżowym i uznanym przez światek winiarski regionem jest Veneto mieszczące się w północno-wschodnich Włoszech. Leżą tu dwa romantyczne miasta, Wenecja i Werona. To właśnie stąd pochodzi Prosecco, słynne wino musujące, które wytwarza się ze szczepu glera. Zdecydowanie gwiazdą regionu jest Amarone della Valpolicella, jedno z najdroższych czerwonych win na świecie. Fenomem tego wina polega na używaniu podczas winifikacji podsuszanych winogron ze szczepów corvina, molinara i rondinella. Amarone dojrzewa w beczce co najmniej dwa lata, finalnie posiada aromaty wiśni w czekoladzie z nutą wanilii, pieprzu i kawy.  Nieco lżejszą wersją jest Valpolicella Ripasso, do której produkcji używa się skórek po amarone. Triumfy święcą także białe wina z winorośli rosnących nad jeziorem Garda. Do tych należy Lugana z późnego zbioru czy po prostu chardonnay. W rejonie Veneto powstaje też bardzo popularne Soave, wytwarzane ze szczepu garganega, charakteryzujące się cytrynowo-migdałowym posmakiem. Białe, mineralne tutejsze klasyki to pinot grigio czy pinot bianco. Legendy głoszą, że Francuzi doceniają jedynie wina z Północy Włoch, ponieważ tylko tutaj do jakości podchodzi się restrykcyjnie, w przeciwieństwie do Południa, gdzie z zasadami Włosi są na bakier. Opowieści te biorą się z faktu, że Veneto graniczy z Austrią, która uchodzi za uporządkowaną i solidną. 

Kto kocha wino, nie może ominąć Piemontu, czyli północno-zachodnich Włoch. Królem tego regionu jest czerwony, autochtoniczny (rdzenny) szczep nebbiolo dający wina o zapachu  fiołków, róż, z aromatem leśnych owoców, grzybów, smoły oraz przypraw o potężnych taninach i wysokiej kwasowości. Z nebbiolo robi się legendarne Barolo i Barbaresco. Zaraz za nimi uplasował się owocowy szczep barbera, produkowany głównie w apelacjach Alba i Asti. Miłośnicy białego wina znajdą tu mineralne Gavi powstające z rzadkiego szczepu cortese. Natomiast pełne i wytrawne Arneis przyciąga niczym najlepsze perfumy. 

Czas na Toskanię i zapewne znane Wam Chianti. To lubiane na całym świecie taniczne wino o wyższej kwasowości – świetnie komponuje się z mięsnymi daniami. Swój urok zawdzięcza sangiovese, szczepowi o wyraźnych nutach wiśni i śliwek. Z sangiovese wytwarza się tu inne znane wina jak potężne Brunello di Montalcino czy, jak sama nazwa wskazuje, szlachetne, Vino nobile di Montepulciano. Region Chianti zawiera w sobie podregion Chianti Classico, które leży między Sieną a Florencją. Aby zasłużyć na miano classico, należy przestrzegać pewnych zasad: kupaż minimum w 75% musi składać się ze szczepu sangiovese, reszta to dopuszczalne colorino czy canaiolo, a także cabernet sauvignon. Wino należy dojrzewać w drewnianych beczkach min. 9 miesięcy. Choć Toskania zdominowana jest przez czerwienie, aromatyczne i zbudowane białe trebbiano też ma swoich wielbicieli. 

Apulia to kraina win o smaku dojrzałych owoców, często pełnych, beczkowych, o konsystencji marmolady. Przedstawicielem tego nurtu jest lubiane przez szeroką publiczność primitivo. Uznanie posiadają dwie apelacje Salento i Manduria. W tamtejszych rejonach obecna jest też malvasia, biały aromatyczny szczep o maślanej fakturze i aromacie owoców tropikalnych. Sauvignon Blanc hodowane w Apulii to zupełne przeciwieństwo francuskich, powściągliwych win z tego szczepu. W tutejszym bukiecie możemy znaleźć pomidory, morele, mango. 

Sycylia wyróżnia się niesamowitą ilością słońca, przez co wina osiągają wysokie procenty alkoholu. To tutaj wytwarza się słynną Marsalę, czyli wino wzmacniane. Bezpośrednio z Sycylią kojarzy się nero d’avola, szczep z bardzo ciemnym kolorem miąższu. Ale przede wszystkim sycylijską przyjemnością są wina słodkie jak Moscato.

Podróżując przez Włochy, warto też spróbować win z mniej znanych regionów jak: Aglianico z Campanii, Montepulciano d’Abruzzo czy Orvieto z Umbri. 

Wszystkie wymienione wyżej nazwy własne wina podlegają pod apelacje, czyli stopnie jakości. Najniższa i właściwie nieformalna apelacja to Vino da tavola (wino stołowe), które nie jest ograniczone żadnymi obostrzeniami. Zazwyczaj niskiej jakości, ale zdarzają się wyjątki. Najniższą formalną apelacją jest IGT (Indicazione Geografica Tipica) i oznacza wino regionalne. Winogrona muszą być zebrane w danej krainie np. w Toskanii. O szczebel wyżej jest DOC (Denominazione di Origine Controllata) – dowodzi, że wino zostało wytworzone z właściwych szczepów, prawidłowo winifikowane i beczkowe np. 3 miesiące jak w przypadku Chianti DOC i wyprodukowane w ściśle określonym podregionie. Świadczącą o najlepszej jakości jest apelacja DOCG (Denominazione di Origine Controllata e Garantita) – ma jeszcze większe restrykcje niż DOC, np. reguluje minimalną starość winorośli, często cały sposób winifikacji i dodatkowo na końcu wino jest degustowane przez specjalną komisję. Przykładem może być Chianti Classico DOCG. 

Los jednak lubi być przewrotny. W poszukiwaniu nowych receptur winiarze często nie chcą być ograniczeni tradycyjnymi praktykami, więc porzucają dopisek DOCG na rzecz eksperymentowania. Tak powstały Supertoskany, które egzystują w najniższym IGT, ale bywają winami doskonałymi. Produkowane w Toskanii, nierzadko z międzynarodowych szczepów jak cabernet sauvignon, merlot czy syrah.

Dowiedz się więcej

Poczytaj również o innych winach. Lektura o winach nie dość, że zwarta i przyjemna to na dodatek przydatna.

Sprawdź nasze wina

Skoro już znasz już więcej teorii na temat win czerwonych, może warto przejść do wiedzy praktycznej. Zerknij na nasz katalog.